sábado, 30 de junio de 2018

Masala a tutiplén (Nimbu Pani)

Vos xa me coñecedes ... eu e ir pola rúa de calqueira país e ver algo de comer ou beber, e xa teño a curiosidade. Así que alá vou eu e de repente vexo esto:


A cousa parece sinxela, incluso non entendendo o idioma. Un refresco con limas ou limóns (dependendo da parte do mundo e da linguaxe - en Pakistan esto son lemons):


(E se observades non son as limas dos mojitos, as caipiriñas e as que usan os mexicanos, son outra variedade que nen é verde, nen e amarela, nen é redonda nen é tan ovalada, e é un chisquiño picuda)

Bueno, pois comenzan a preparar a bebida e ahí levo unha sorpresa:

  • Xeo
  • Zume destes limóns exprimido
  • Un pouco de xarope de zucre (para endulzar sen que haxa que remexer) 
  • O contido dun destes refrescos (ainda que na foto vedes 7Up a min deronme de outra marca que tiña no lado) 
E....

  • Un pó entre gris e escuro
Remexe un pouco eso no vaso e alá vai.


Se prestades atención á foto (ampliade se queredes) verdes que dentro hai flotando unhas particulas escuras. Eso era do pó.

Que carafio era ese pó?

O que me estaba a preparar o rapaz na rúa é un nimbu pani, e o que leva dentro é (entre outras cousas) Chaat Masala. (Outro masala, pero diferente do Garam Masala/pó de curry).

Curioso, o moito que gostan das especias por estas latitudes. Ata van nas bebidas. E se me preguntades ¿notabaselle moito á bebida? Pois a verdade e que non moito, sabía máis a limón e non estaba tan doce.

sábado, 23 de junio de 2018

Funazushi

Porque os visitantes de Laconada dadeslle ben ó inglés ...


Que non lle dades ó inglés? Pois eu pensaba que sí.

domingo, 17 de junio de 2018

Da faba ó chocolate: preparando o cacao ó xeito Mexicano

Veña, o outro día tiven ocasión de preparar chocolate estilo mexicano. A ver, se cadra todos pensamos que preparar chocolate é unha tarefa bastante complicada, pero en México é habitual que o prepare a xente na casa (cada vez menos, pero por falta dun elemento fundamental que xa leeredes a medio da reportaxe). 

A planta de cacao dase en México (ainda que é orixinaria de sudamérica), pero só nas partes cálidas e húmidas do país: Tabasco, Chiapas (principalmente), Oaxaca, Guerrero (casi só testimonialmente). 

Sentindoo moito, non podo dicir nada sobre o cultivo e a preparación inicial do cacao, porque estabamos nunha zona con clima imposible para o cacao: nas montañas (nevou este inverno, así que é un lugar frío). Estabamos na Sierra Norte de Oaxaca, nos Pueblos Mancomunados.

Así que falta nesta reportaxe: 
  • Cultivo e recolección da fruta de cacao
  • Fermentación das frutas (sí, o cacao é fermentado)
  • Extracción das sementes/fabas de cacao 
  • Secado de estas sementes/fabas
Cando estan as sementes/fabas secas, xa se poden gardar e transportar. Nesta etapa o cacao son unhas sementes de tamaño de améndoas grandes, que teñen unha casca de color mate. Neste paso (logo da fermentación) as sementes xa teñen o sabor amargo. E teñen unha casca durísima. Non as podes papar así directamente. 

En México é habitual que podas mercar sementes/fabas secas de cacao ó granel. Non tanto coma para dicir que as topas en todos lados, pero sí a pouco que mires eres capaz de dar con elas. 

Fase 1: Torrado das sementes/fabas


Unha vez tes as sementes/fabas, vanse torrar. Non se utiliza maquinaria avanzada, se non que se fai coma se cociña o 80% da comida mexicana: faise nun comal.

De todas formas este comal é moi interesante porque é o comal tradicional feito de barro. Que coma podedes ver, esta integrado na cociña. O comal funciona coma unha plancha, pero neste caso ó ser de barro, reparte mellor o calor. A outra cousa que ten de especial é que non usa aceite. Ponselle cal e iso usase para que non se peguen as cousas. (De todas formas nota, o comal de barro non se usa para cociñar cousas graxas coma carne). 

As sementes/fabas veñen cunha casca bastante dura. Vanse torrando ata que ca calor van estalando. Hai que remexelas para que a calor vaia pegandolle por todos lados. 
E agora queda o traballo manual: hai que coller as sementes/fabas e andar a sacarlles a casca. Coma dixen, ca calor estala, pero hai que abrila (coma se foran pistachos, pero cunha casca ainda máis dura).

E así queda o resultado final. Coma vedes o cacao ainda ten unha pel escura por fora. (Coma cas amendoas, que veñen cunha pel oscura pegada). Esta pel é importante .... porque de feito é o que lle da o color escuro ó chocolate.

Nota, esto non é a cascarilla. A cascarilla é o que lle sacamos antes. Esto é parte do cacao que se consume en México e en Europa. Coma digo é o que lle da cor e gran parte do sabor.


Isto non o facemos en España, nen en Europa. Pero en México sí. Ponse a torrar un pouco de canela. Porque en México o chocolate gustalles con canela. (Nota importante: se ben o cacao é de orixen mexicana, a canela é asiática, e chegaba a México polo famoso galeón de Manila. Curiosamente a pesar de ser algo tan remoto ós mexicanos adoptárona coma propia, e hoxendía son os maiores consumidores de canela do mundo).


E agora chega o momento de meter todo o muiño. Tradicionalmente o cacao moiase nun metate (e en realidade case todo se moia nun metate). Os que vivides por Santiago podedes coñecer que forma ten, porque unha famosa chocolatería chamada El Metate tiña o debuxo dun metate (pode que incluso tivernan un metate dentro de adorno).

Foto de Viajes Culturales.


Nesta foto salgo eu dandolle ó metate. Pero eso non é chocolate, estou moendo cochinilla para facer tinte vermello. De todas formas co cacao sería parecido. Xa vos podo dicier que traballar co metate é bastante duro. Hai que estar dandolle tempo e tempo para moer, ademáis tense que facer pouco a pouco, non podes poñer todo o cacao dunha vez, tes que ir de pouco en pouco.

O metate ten máis historias. A semente do cacao ten unha parte sólida (o pelexo escuro que ten fora) pero na maioría ten un interior graxo (si, o que logo acaba servendo para "manteca de cacao"). Esta graxa funde como a 30 ou 40 grados. Co rozamento no metate chegase a esa temperatura e enton sae o chocolate coma se espera: coma unha pasta. Pero ... ahí dependes tamen do clima. En zonas calurosas de México consegues o punto ben. Pero en partes máis montañosas, o clima é máis frío. E máis pola época de Novembro, que é o día de Muertos. En eses meses do ano, a tradición e meter unhas brasas debaixo do metate. Non para quentalo moito, se non para que esté morno e non frío. (Importante, o cacao nunca se quenta non se cociña, só se lle da a temperatura suficiente para que quede en pasta).


Coma dixen o metate é moito traballo. Nas casas de México cando poden invirten nun muiño. O muiño ten certa semellanza co metate ainda: usase a mesma pedra volcánica ca o metate. Aquí coma vedes van a ir as sementes/fabas, e logo tamén se lle van meter a canela. (Si a canela vai no medio do cacao, e por tanto cando o fas bebida vas a ter pousos do cacao). E ainda falta outro ingrediente importante: o azucar. Sí, o chocolate mexicano leva azucar. E bastante. E un ingrediente importante para que faga ben a pasta.

  • No chocolate standard, leva 2 de azucre por cada 1 de cacao
  • No que chaman "amargo" leva 1 de azucre por cada 1 de cacao 
¿Chocolate puro sen azucre? Segun nos dixeron os Oaxaqueños non funciona ben. Por un lado é moi amargo e a xente non lle gusta, pero por outro, o máis importante, se non se lle pon o azucar queda ben grumoso e da mal aspecto. 
O "elemento fundamental" do que falaba ó principio e que lles falta en moitas casas mexicanas é o metate ou o muiño. Por eso moita xente xa non pode facer o chocolate. O ir mudando ás cidades deixaronse de utilizar estes instrumentos.  
Coma dixen antes, co traballo do muiño o cacao queda morno e faise pasta. Agora hai que traballar rápido, hai que darlle forma:

Outra xente faino en rectángulos, pero os mexicanos prefieren facer discos.

Daselle forma e deixase repousar. En apenas uns minutos o chocolate vai voltándose duro. (Había uns cantos namorados no noso grupo coma podedes ver).

Coma poidechedes ver, o chocolate mexicano esta feito de cacao puro. Si que leva azucre, iso sí. E canela no medio.

En Europa o chocolate faise un pouco diferente: separase o pó de cacao (se mirades no bote, veredes que o nome oficial é "polvo de cacao desengrasado") da manteca de cacao. (E irónico que logo para a maioría dos pasteles de chocolate este pó mezclase con outra graxa - manteiga - cando se podería usar a propia manteiga do cacao). Para facer as tabletas de cacao, volveselle a engadir parte de esta manteiga. Ademáis en Europa adoitase a facer o proceso de conche,  que fai que o chocolate quede máis homoxeneo e suaviño.

En México coma vichedes non se fai o do conche, e o chocolate notase máis grumoso.


A maneira tradicional de comelo é fervendo en auga ou leite:


O resultado é unha bebida moi escura e medianamente doce. Curiosamente ainda que vos dixen que levaba 2 partes de azucre por cada parte de cacao, non esta tremendamente doce. Notase que o amargor natural do cacao ten bastante forza. 
Pero non é espeso. Iso do chocolate espeso que temos en España faise engadindolle fariñas ou algún espesante. O chocolate así sen nada máis queda líquido (e ten unha chea de pousos no fondo, a canela e parte do pó de cacao).

Bo proveito, e isto foi todo.

sábado, 9 de junio de 2018

Este Gaspacho (Moreliano) es distinto

Gaspacho Moreliano
Huy, no veas como se van a poner los manchegos cuando sepan que en México le llaman gazpacho (o gaspacho, pero lo pronuncian igual y lo escriben como cuadre) a algo que no lleva carne, ni se toma con torta ni se toma caliente. ¡Vaya sacrilegio!

(Espera, ¿que dices? ¿que en Andalucía ya tienen un gazpacho que es todo verduras y que se toma frío? 🤔)

Pues sí, en Morelia (Michoacán, centro de México) son verdaderos apasionados de este aperitivo callejero de equívoco nombre. En la ciudad de Morelia es habitual que los puestos de vender frutas tengan su fruta picada lista para preparar estos vasitos. Pero sobre todo, en la ciudad abundan pequeños (y no tan pequeños) puestos en la calle en la que se oye siempre el golpeteo (de un cuchillo picando fruta) y una fila de gente esperando:

 A la derecha los ingredientes clásicos (blanco y amarillo): mango, piña, jicama (y un poco de cebolla). A la izquierda sandía, porque mucha gente quiere añadir sandía, o incluso quiere un gazpacho de sólo sandía. (Pero no hay más alternativas, no se aceptan otras frutas)

El vaso lleva la fruta picada, zumo de naranja, salsa picante (normalmente Valentina o alguna salsa botanera), un tanto de sal, chile negro (Pasilla), y queso cotija desmoronado (molido). 

En cuanto a sabor es principalmente dulce y ácido. El toque de picante se nota sobre todo al final (en el caldillo del fondo se acumula toda la salsa picante). El chile negro no es demasiado picante, sobre todo le da un sabor ahumado, y el queso matiza un poco el dulzor pero principalmente es un bocado dulce.

Este es otro local y a este otro gaspacho si le pedí sandía:




Supongo que no os parecerá algo tan inusual si no fuera por dos ingredientes: el queso y el chile (el negro y la salsa).

En cuanto al queso, no debería hacersenos tan inusual: hay una larga tradición de combinar queso con dulces y frutas. Con uvas, con manzana, con mermelada...

En cuanto al picante, en México hay mucha tradición de ponerle chile a la fruta. En todo el pais hay la tradición de tomar fruta picada (cortada en tiras grandes) con limón y chile:







De hecho, tal vez os quede la duda de ¿el gaspacho no es fruta picada? Pues realmente no:
  • la fruta picada esta cortada en tiras 
  • la fruta picada es más bien ácida y picante (sólo lleva limón y chile) y no lleva queso
  • hay una versión de desayuno de la fruta picada que lleva miel y muesli... pero tampoco es como el gazpacho, que es más jugoso (lleva zumo) y más frutal 

Y para terminar un poco de historia de los gazpachos. Es un plato relativamente reciente, de estos que medio tiene un inventor identificado. Bueno hay varias leyendas con el inventor, pero si se sabe que quien los popularizó fue el "güero de la Merced".